Leren van het verleden. Dat is vaak mijn motto, zeker op de arbeidsmarkt. Daar herhalen alle patronen zich altijd, analoog aan economische ontwikkelingen.

Zo denk ik in deze zware tijden vaak aan de start van het project ‘Op naar de 100.000 banen’ in 2015. De naweeën van de bankencrisis uit 2008 waren er nog. De werkloosheid was hoog. Toch kwamen wij met de boodschap: ‘neem vooral ook mensen met een arbeidsbeperking aan.’

Het eerste jaar was meteen al een doorslaand succes. In plaats van de bedoelde 6.000, werden er 15.000 mensen in het bedrijfsleven geplaatst. De energie was enorm. AWVN had een 7.500 banenplan gelanceerd, De Normaalste Zaak organiseerde een fors netwerk van bedrijven die op kop liepen en wij activeerden de regio’s en andere netwerken van VNO-NCW, MKB Nederland en LTO.

Alleen in de eerste maanden hadden we al tientallen bijeenkomsten van geïnteresseerde en geïnvolveerde ondernemingen. Ik stond voor 20 man in een zaaltje, maar sprak ook bijeenkomsten met honderden gasten toe. De interesse was groot. Hoe kan dat? Het was nieuw. Het quotum – waar niemand op zat te wachten – dreigde én er was al een basis om op voort te bouwen: er waren gelukkig al bedrijven die per definitie inclusief werkten. We kwamen met een onderbouwd verhaal. De economische modellen die we leverden, gaven aan dat het onder aan de streep prima uitkwam. Sociale modellen lieten zien dat je bedrijf er beter van werd.

U proeft het al. Ik hoop op een analogie met 2015.

Weliswaar gaan we nu – misschien wel fors – naar achter. De bedrijven zijn bezig hun hoofd boven water te houden. Het is nu echt alle hens aan dek. Het aannemen van nieuwe medewerkers staat nu op een laag pitje. Al zien we in de praktijk dat een aantal trajecten gewoon doorgaan (waarvoor hulde!), toch verwacht ik een ernstige terugslag. Vooral in nieuwe plaatsingen, maar ook door aflopende flexibele contracten. Net als de gewone arbeidspopulatie zullen we getroffen worden.

Maar, er komt een moment dat het tij weer keert. Wanneer dat zal zijn, weet ik net zo min als wie dan ook. Hoe snel de economie weer aantrekt? Wie het weet mag het zeggen. Maar als het herstel begonnen is, zullen wij klaar staan met de bewijzen dat inclusie zowel economisch als sociaal winstgevend is. Want daar verandert een crisis niks aan.

Ik neem aan dat het ministerie daar ook zijn beleid op aanpast. Daar zijn verschillende mogelijkheden voor. Bijvoorbeeld door de banenafspraak te verlengen of door bedrijven gerust te stellen en de quotumdreiging op voorhand weg te laten.

De afgelopen jaren is een inclusieve beweging opgezet. Het bewustzijn onder werkgevers is enorm gestegen. Leunend op de ervaringen van de afgelopen jaren, de sluitende businesscases en het enorme sociale kapitaal dat inclusie oplevert, weet ik een ding zeker: op termijn zullen de aantallen zich weer herstellen.

___________

Aart van der Gaag, een leven lang werkzaam (publiek en privaat) op de arbeidsmarkt. Boegbeeld VNO/MKB/LTO, inzet 100.000 arbeidsbeperkten, inspirator overheid voor de 25.000 banen.