‘Het leven heeft mij een streek geleverd. Ik zal met deze visuele beperking moeten leren leven en werken’, luidt een van zijn jongste tweets. Half juli keert hij terug op het gemeentehuis.

Eindhovens wethouder voor financiën en bedrijfsvoering Marcel Oosterveer is sinds oktober 2018 slechtziend. Vorig jaar zomer ging ineens ‘het licht uit’. Met zijn rechteroog ziet hij alleen nog wat contouren. Het zicht van zijn ‘goede’ linkeroog is nog 8 procent. De ervaren en betrokken bestuurder had nooit gedacht dat hij zelf te maken zou krijgen met een functiebeperking. ‘Ik ben al jaren voorzitter van enkele kerkelijke stichtingen die vakantiehuisjes beschikbaar stellen voor families met mensen met een beperking. Maar ineens ben jij het die het overkomt.’

Wiebelende hangbrug
De afgelopen tijd voelde voor hem alsof hij boven een kolkende rivier een wiebelende hangbrug oversteekt, ‘maar uiteindelijk kom ik aan de overkant.’ Aan doel en wilskracht ontbreekt het niet. We opperen dat hij wel weer voor een werkplek gaat waarop het veel op stukken, aantekeningen en in de politieke arena ook op gezichtsuitdrukkingen aankomt. ‘Die laatste emotie kan ik niet meer aflezen, maar ik heb er wel iets moois voor teruggekregen’, reageert wethouder Oosterveer: ‘Ik hoor veel meer aan iemands stem. Dat zie ik een beetje als compensatie.’

Fotograaf: Anneke van Rangelrooij

Begrip vragen
De uitdaging is trouwens niet alleen aan hem maar ook aan de ontvangende partij, verwacht hij. Oosterveer vergelijkt het met handen schudden: ‘Je weet nooit wie de hand geeft en wie de hand ontvangt. Zo zie ik het ook met mijn ogen. Ik vraag om hulp. Ik vraag om begrip voor mijn visusbeperking, voor mijn zeer slechtziendheid. Daar krijg ik van de ander wat voor terug.’

Wat hem drijft om toch te willen terugkeren, is dat hij wil laten zien dat mensen met een beperking ook goed kunnen meekomen. En persoonlijk wil hij laten zien dat het hem ook lukt: ‘De toekomst kan ik niet invullen, maar ik ga er in elk geval aan beginnen.’ Daarbij is hij niet de enige. Oosterveer noemt het voorbeeld uit de gemeenteraad van een commissielid met een progressieve spierziekte. Zij kan alleen haar gezicht goed bewegen. ‘Haar wil om toch commissielid te worden en actief te zijn voor een hele groep mensen, bepaalt dat wij begrip hebben voor waar we anders nooit mee in aanraking komen.’

Rolmodel
Zo’n rolmodel wil de wethouder ook zijn. Sterker nog, het ministerie van BZK heeft namens minister Ollongren hem gevraagd deel uit te maken van een pilot voor politieke ambtsdragers met een beperking. Met als doel dat zeker degenen met ambities zich ondanks hun beperking toch geroepen voelen om een politiek ambt uit te voeren. Oosterveer, die de afgelopen tijd heeft gewerkt aan zijn revalidatie, doet er ook aan mee. Hij vindt het prijzenswaardig dat het ministerie van BZK zo volop en concreet inzet op dit thema: ‘Ze zijn mensen aan het helpen en begeleiden. Dat wérkt.’

Weg vinden
Oosterveer voelt zich gesteund door zijn omgeving. Te beginnen bij zijn gezin maar ook door de afdeling van zijn partij, de collega’s in het gemeentebestuur en de ambtelijke organisatie van Eindhoven. ‘En waar we niet weten hoe ermee om te gaan en mij in mijn werk te helpen, zullen we de weg moeten vinden.’

In de praktijk maakt hij nu gebruik van drie hulpmiddelen: een beeldschermvoorlezer waarbij hij zonder muis met sneltoetsen over het scherm gaat, een cameraatje op de zijkant van zijn bril waarbij de gebruiker aanwijst wat hij vervolgens voorgelezen wil hebben en het derde is de voiceover (‘siri’) waarmee hij zijn Iphone net zo kan bedienen en gebruiken als ieder ander.

Banenafspraak
Als wethouder personeel en organisatie is de Banenafspraak hem heel bekend. Die heeft de volle aandacht van de gemeente. Daarnaast is Oosterveer algemeen bestuurslid van het SW-bedrijf Ergon en het Participatiebedrijf. Dat is de centrale balie voor werk in de regio Eindhoven die mensen helpt naar, aan en in werk. Oosterveer: ‘Inclusiviteit is niet alleen praten maar moet ook gedaan worden.’

De inclusieve samenleving is ook een van de grote thema’s aan de formatietafel. De spanning zit tussen de focus die staatssecretaris Klijnsma bij de aanvang van de banenafspraak heeft aangebracht voor mensen met een arbeidsbeperking en de kans dat de lopende, succesvolle aanpak verwatert in het grote geheel van doelgroepen met een achterstand. Zijn advies, althans het advies van SW-bedrijf Ergon: ‘Zoals de Participatiewet nu is, is er geen incentive om mensen met een indicatie aan het werk te zetten. Werk loont haast niet. Daar zal het nieuwe kabinet dus werk van moeten maken.’

Tekst: Klaas Salverda