Banenafspraak bij de provincies: ‘Afspraak is afspraak’

Sinds 2014 halen de provincies elk jaar weer de afgesproken aantallen extra banen. Jongste uitkomst? Gezamenlijk moesten de provincies in 2019 welgeteld 306,17 nieuwe banen creëren. Feitelijk zijn er 321,18 nieuwe banen gekomen. Provinciebestuurder Jan Markink over het geheim achter het doorlopende succes.

Bestendig

Uitgesplitst zien we dat zes provincies de aantallen halen, vier goed op weg zijn en twee een achterstand hebben met de aantallen. Maar als overheidssector halen de twaalf provincies de aantallen ogenschijnlijk met gemak.

Het oogt als een bestendig verhaal: provincies zijn goed op koers en jaarlijks neemt het aantal banen bij de provincies toe. Toch waarschuwt de Gelderse gedeputeerde Jan Markink, als voorzitter van de bestuurlijke onderhandelingsdelegatie van het IPO met werkgeverszaken en dus ook de banenafspraak in portefeuille, ervoor dat succes niet komt aanwaaien. ‘Je moet er wel even de tijd voor nemen – en geld en menskracht inzetten.’ Daarbij zijn houding en instelling nog belangrijker dan geld en regelgeving: ‘Als je er iets van wilt maken, ga je ervoor.’

Zo maakt Gelderland zich ook in de sfeer van aanbestedingen sterk voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Deze vorm van social return on investment is ook toegepast bij de recente verbouwing van het Provinciehuis. Verder is het provinciebestuur, naast bestaande reguliere traineeprogramma gericht op studenten, gestart met traineeprogramma’s voor statushouders en voor mensen met een arbeidsbeperking.

Gemotiveerde bestuurders

Het geheim achter het succes is tweeledig, zet Markink uiteen: ‘Bestuurders zijn gemotiveerd om dit op te pakken. Dat geldt niet alleen voor individuele bestuurders maar ook voor Gedeputeerde Staten als totaal. En eerlijk gezegd is ook het aantal banen bij ons te overzien. Daar kun je duidelijke afspraken over maken.’

Twee keer per jaar verzamelt de projectleider banenafspraak van het IPO de resultaten van de provincies. De cijfers liggen in verschillende IPO-overleggen op tafel: bij het IPO-bestuur, de vergadering van de Kring van provinciesecretarissen, hoofden P&O en het bestuurlijke cao-overleg met de vakbonden. Ook worden de resultaten over het kalenderjaar gepubliceerd in de personeelsmonitor van A&O Provincies. Gedeputeerde Staten beoordelen vervolgens of er extra maatregelen nodig zijn om de banenafspraak te realiseren. Het IPO organiseert en stimuleert kennisuitwisseling. En niet te vergeten: elke provincie heeft een projectleider inclusieve arbeidsmarkt.

Tussenconclusie

Eigenlijk luidt de tussenconclusie dat provincies elkaar niet meer hoeven te overtuigen. Een paar jaar geleden hebben de provincies via het IPO een kleine selectie participatieverhalen gebundeld. Met herkenbare teksten als:

• “Ik had vooraf nooit gedacht dat mijn werk zo veel voor mij zou kunnen betekenen.”
• “Mijn collega’s helpen mij om positiever naar mezelf te kijken.”
• “Gaat het even niet, dan is daar geen gedoe over.”

Onder de titel ‘Alle talenten zijn welkom’ is nog een serie filmportretjes gemaakt met mensen achter de banenafspraak bij de provincies. Inspirerende voorbeelden te over dus.

Particulieren?

Als Markink over doorvertaling naar anderen komt te spreken, wil hij graag als persoonlijke noot kwijt dat hij zich erover verbaast dat de banenafspraak uitsluitend een zaak is van overheden en bedrijven – en niet van particulieren: ‘Zouden die, bijvoorbeeld bij het schilderen van hun huis of de komst van een nieuwe keuken, niet willen kijken hoe inclusief een aannemer is?’

Misschien zou het een volgende stap kunnen zijn, zegt hij, dat er een certificaat komt voor bedrijven die zich daarin positief onderscheiden. Dan heb je als consument ook iets te kiezen en is het hele ‘probleem’ nog sneller opgelost.

Tot de ‘anderen’ behoort ook het penvoerende ministerie van SZW, waar Markinks partijgenoot Tamara van Ark binnenkort staatssecretaris af is (zij wordt minister medische zorg, red.) en Bas van ’t Wout aantreedt. Voor de uitvoering van de banenafspraak hoeft het niet uit te maken. ‘Alle vertrouwen’, zegt provinciebestuurder Markink over de nieuwe staatssecretaris: ‘Hij zal hier gewoon mee verder gaan. Gewoon omdat we met elkaar hebben afgesproken dat het niet kan dat zoveel mensen met een beperking aan de kant staan.’

Coronacrisis

Maar ‘gewoon doorgaan’ in deze coronatijd, lukt dat? In zijn eigen provincie met personeel en organisatie in portefeuille merkt gedeputeerde Markink hoe dat al maanden ingrijpt. Om het bij het onderwerp te houden: de catering ligt goeddeels stil en het is ook best lastig om traineeprogramma’s op afstand te regelen. Daarbij komt dat de betrokkenen zelf ook deels een kwetsbare groep zijn.

Toch is Markink voldoende optimist om ervan uit te gaan dat het hele coronaprobleem getackled zal worden. En wat de banenafspraak betreft: die zal in de uitvoering mogelijk een dipje gaan doormaken, maar de afspraak als zodanig blijft keihard staan: ‘Daar staan we voor.’

Tekst: Klaas Salverda