Onder werkgevers neemt het draagvlak voor het in dienst nemen van mensen met een arbeidsbeperking toe. De ruimte die zij zien voor plaatsingen vertaalt zich echter nog niet altijd in het werkelijk in dienst nemen van mensen met een beperking.

Dat het draagvlak stijgt, heeft onder meer te maken met de huidige krapte op de arbeidsmarkt. Veel bedrijven hebben moeite om personeel te vinden. Vanwege deze krapte is bij hen de doelgroep van werkzoekenden met een afstand tot de arbeidsmarkt meer in beeld gekomen.

Een en ander staat in het rapport ‘Kansen op de arbeidsmarkt: de regionale werkgeversservicepunten aan zet’ van de Nederlandse Arbeidsinspectie, dat de ministers Karien van Gennip (SZW) en Carola Schouten (Participatie) net naar de Kamer hebben gestuurd.

Werkgeversdienstverlening
De Arbeidsinspectie heeft onderzoek gedaan naar de werkgeversdienstverlening van de regionale werkgeversservicepunten. Over dat veel bredere onderwerp komt als hoofdboodschap naar voren dat de bekendheid van de regionale werkgeversservicepunten onder werkgevers nog onvoldoende is. Veel werkgevers maken er geen gebruik van. Maar werkgevers die diensten afnemen zijn daar in meerderheid wel positief over.

Gevraagd naar de motivatie achter inclusief werkgeverschap, verwijzen de meeste werkgevers naar de maatschappelijke verantwoordelijkheid die zij voelen. Maar de Banenafspraak, die landelijk intussen op meer dan 80.000 nieuwe banen staat, wordt vrijwel niet genoemd als reden om iemand met een arbeidsbeperking aan te nemen. Werkgevers verklaren hun interesse en/of inclusieve doelstellingen vooral uit een intrinsieke motivatie. Daarbij tekenen de meesten vrijwel direct aan dat de krapte op de arbeidsmarkt een belangrijke stimulans is.

Op dit moment heeft 19 procent van de werkgevers mensen met een arbeidsbeperking in de organisatie werken. Meestal zijn deze mensen in loondienst, soms werken zij er op uitzend- of payrollbasis. Liefst 43 procent van de werkgevers geeft aan dat er in hun organisatie in principe (meer) ruimte is voor mensen met een arbeidsbeperking.

Waarom terughoudend?
Voor zover er terughoudendheid bestaat ten opzichte van mensen met een beperking, bestaat die met name voor mensen met een verstandelijke of psychische beperking en voor mensen met een taalachterstand. Deze bevinding kwam in eerder onderzoek van de Inspectie ook naar voren. Verder blijkt opnieuw dat werkgevers die nu al medewerkers met een arbeidsbeperking in dienst hebben, vaker ruimte zien voor (aanvullende) plaatsingen (56 procent) dan werkgevers zonder medewerkers met een arbeidsbeperking (38 procent).

Een groot deel van de mensen die zijn ingeschreven als werkzoekende heeft een afstand tot de arbeidsmarkt. Ingeschrevenen worden onderscheiden in werkzoekenden zonder en met een arbeidsbeperking. De tweede groep is bekend op deze website. Bij de eerste groep wordt de afstand tot de arbeidsmarkt veroorzaakt door factoren als leeftijd, langdurige werkloosheid, verouderde ervaring, ontoereikende beroepskwalificaties, maar ook door huiselijke problematiek, een verslaving en/of problematische schulden.

Harmonisatie en uniformering
Voor werkgevers is het van belang dat instrumenten en voorzieningen van gemeenten en UWV zoveel mogelijk uniform zijn. Dat beperkt hun administratieve lasten. UWV noemt harmonisatie al langer als ‘good practice’ om de Banenafspraak te realiseren.

Maar harmonisatie van instrumenten, zoals loondispensatie (voor de Wajong) en loonkostensubsidie (voor de gemeentelijke doelgroep), is soms wettelijk niet mogelijk. Harmonisatie van instrumenten en voorzieningen impliceert ook dat gemeenten, die beleidsvrijheid hebben, hun instrumenten en voorzieningen aanpassen aan die van UWV. De uitvoeringsorganisatie die hierin regionaal geen beleidsvrijheid heeft.

Tekst: Klaas Salverda