Werkgevers hebben moeite om personeel te vinden. Tegelijkertijd biedt de krapte op de arbeidsmarkt ook kansen voor mensen die aan de kant staan of een minder sterke positie op de arbeidsmarkt hebben. En het biedt de kans voor werkgevers om te laten zien dat goed werkgeverschap loont.

Dit schrijven de ministers Van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en Schouten (Armoede, Participatie en Pensioenen) in hun begroting die op Prinsjesdag aan de Tweede Kamer is overhandigd.

De huidige en structurele tekorten op de arbeidsmarkt vormen een grote uitdaging. Het aantal mensen dat kan en wil werken stijgt nauwelijks, terwijl het aantal vacatures blijft stijgen. Het kabinet ziet een duidelijke rol voor de overheid in het aanpakken van krapte. Zowel in haar rol als werkgever in sectoren als de zorg en het onderwijs, als door overkoepelend beleid om krapte tegen te gaan. ‘Dit kan de overheid niet alleen. Daarom is ook de rol van werkgevers en werkenden essentieel’, wordt hieraan toegevoegd.

Mensen met een arbeidsbeperking
De twee bewindslieden herhalen ook hier dat niet iedereen gelijke kansen heeft op de arbeidsmarkt. ‘Voor bepaalde groepen mensen is het lastiger om een baan te vinden, zoals mensen met een arbeidsbeperking of mensen met een migratieachtergrond’, schrijven ze in hun toelichting op de begroting voor SZW. Beide eerstverantwoordelijke ministers willen de komende jaren meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar werk begeleiden. Een van de manieren hiertoe is het wetsvoorstel dat het voor werkgevers eenvoudiger maakt om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen en te houden. De beoogde inwerkingtreding van dit wetsvoorstel voor een breed offensief, is 1 januari 2023.

Banenafspraak en Participatiewet
Ook in de nieuwe begroting noemen de ministers de Banenafspraak een belangrijk instrument om mensen een steuntje in de rug te geven om aan de slag te gaan bij een reguliere werkgever. De bredere Participatiewet draagt volgens hen zeker bij aan de ondersteuning van veel mensen, maar in de praktijk knelt de wet voor een deel van de mensen: ‘Het gevoel overheerst dat de overheid met de wet vooral op de regels let en weinig oog heeft voor de menselijke maat en de problemen waarmee zij kampen.’

Vandaar dat het kabinet wil toewerken naar een Participatiewet die eenvoudiger is, een toereikend bestaansminimum biedt en mensen passende ondersteuning biedt om mee te doen in de samenleving: ‘Een wet met rechten en verplichtingen die zinvol en begrijpelijk zijn.’

Groei uitgaven loonkostenvoordeel
Zoals bekend worden, als alles doorgaat, twee wijzigingen aangebracht in het loonkostenvoordeel (LKV) Banenafspraak. Dat komt structureel beschikbaar in plaats van maximaal drie jaar na in dienst treden. Daarnaast kunnen werkgevers het LKV toepassen voor alle werknemers die ze in dienst hebben en niet alleen voor de werknemers die onlangs in dienst zijn getreden. Ook wordt de doelgroepverklaring afgeschaft.

Beide maatregelen zijn bedoeld om de duurzaamheid van de banen voor mensen uit de doelgroep Banenafspraak te vergroten. Daarvoor zijn op termijn middelen voor gereserveerd. Naar verwachting stijgen de uitgaven aan het LKV door de groeiende doelgroep van het LKV Banenafspraak.

Minister Schouten voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen heeft de Tweede Kamer deze zomer geïnformeerd over de resultaten van de Banenafspraak over 2021 en de gesprekken over de toekomst van de Banenafspraak. Daarin zijn vervolgstappen aangekondigd om de Banenafspraak te verbeteren en de inzet van overheidswerkgevers te verstevigen.

Tekst: Klaas Salverda